Politika kvaliteta

HACCP sistem

HACCP je razvijen od strane „Pillsbury Copmany" kao odgovor na zahetv američke svemirske agencije NASA za proizvodnjom 100% zdravstveno bezbedne hrane za astronaute. Koncept koji je tada razvio Pillsbury Company je nazvan HACCP (Hazard Analysis Critical Control Points).
Vremenom se HACCP sistem nametnuo kao najefikasniji sistem za prevenciju i eliminaciju nastanka opasnosti po zdravstvenu ispravnost hrane da bi ga AO/WHO Codex Alimentarius (Food and Agriculture Organisation/World Health Organisation) uključila u Codex. Od 1993. evropske regulative 1993/43 EC od 1993. godine predviđaju korišćenje ovog sistema u proizvodnji hrane, a 1995. uvedena je obaveza implementacije HACCP sistema u zemljama članicama EU. Komisija Codex Alimentarius je 1996. usvojila dokumenat Osnovnih principa higijene hrane (Recommended International Code of Practice - General Principles of Food Hygiene, CAC/RCP 1-1969, Rev. 4-2003) koji je poslednji put revidiran 2003. Po ovim principima se vrši ocenjivanje i sertifikacija HACCP Sistema.

HACCP Sistem je ustvari sastavljen od dve celine gde:
HA - predstavlja identifikaciju opasnosti u svakoj fazi proizvodnje, prerade i distribucije hrane i pića , zatim analizu rizika tj. verovatnoću pojave ovih opasnosti i na kraju procenu njihove štetnosti po zdravlje ljudi.
CCP - (kritične kontrolne tačke) označava celinu u kojoj se vrši identifikacija tačaka tj. elemenata procesa i aktivnosti u proizvodnji, preradi i distribuciji hrane i pića, u kojima može pojaviti opasnost kontaminacije hrane. Definisanjem parametara (graničnih mera) u ovim tačkama omogućavamo njihovo kontrolisanje, preventivnim delovanjem, čime se sprečava ili eliminiše rizik po sigurnost hrane i pića ili se njegov uticaj svodi na prihvatljiv nivo.

HACCP sistem je integralni deo standarda ISO 22000:2005 Sistem menadzmenta bezbednosti hrane, koji u okviru FSMS-a (Food Safety Management System - Sistema menadžmenta bezbednosti hrane) čini sistem kojiim se vrši analiza opasnosti po zdravstvenu bezbednost hrane i identifikacija i praćenje kriticnih kotrolnih tacaka u kojim su opasnosti izražene. Iz toga razloga HACCP sistem mnogi pogrešno nazivaju standardom (što on nije) "od polja do trpeze" , što je ustvari sinonim za ISO 22000:2005 koji za razliku od HACCP sistema nadzire i primarnu proizvodnju namirnica, kroz nadzor svojih dobavljača, što je definisano standardom.

GOST R

GOST- R (государственный стандарт России - nacionalni standard Rusije) je sistem standarda kojima se propisuju zahtevi za kvalitet proizvoda i usluga koji se plasiraju na teritoriji Ruske Federacije. Sistem je nastao iz GOST sistema, koji je bio na snazi tokom postojanja Sovjetskog Saveza, a nakon raspada je nastavio da važi na području ZND (Zajednica Nezavisnih Država). Samim tim, GOST standard još uvek važi na teritoriji ZND, dok je GOST-R aktuelan samo na području Ruske Federacije.

Osnovna karakteristika standarda je da propisuje zahteve koji se moraju ispuniti u cilju ulaska na rusko tržište, a koji se odnose samo na finalne proizvode. To znači da svaki proizvod koji se želi plasirati na rusko tržište MORA posedovati sertifikat o ispunjavanju zahteva ovog standarda. ISO sertifikati i CE znak nisu dovoljni za ulazak na rusko tržište.

Sertifikacija po GOST R standardu
Osnovna podela standarda se može izvršiti po kriterijumu sertifikacije. U tom pogledu, standardi se dele na:
obavezni standard - odnosi se na sve proizvode koji su obuhvaćeni ruskim zakonom i koji moraju zadovoljiti određene standarde i specifikacije u vezi sa proizvodom. Prema zakonu, razlikuju se proizvodi koji podležu obaveznoj sertifikaciji i proizvodi koji moraju posedovati deklaraciju o usaglašenosti;
dobrovoljni standard - odnosi se na proizvode koji nisu obuhvaćeni zakonom i ne podležu obaveznoj sertifikaciji. Primenjuje se u slučajevima kada proizvođač koji želi da posluje na ruskom tržištu želi formalno da dokaže usaglašenost sa određenim standardima i poveća konkurentnost.
Tipovi sertifikacije se mogu podeliti prema delatnosti koja se obavlja na ruskom tržištu, kao i prema dužini validnosti sertifikata i mogu biti:
Za snabdevanje proizvodima tokom određenog vremenskog perioda, određenog ugovorom. Sertifikat se izdaje uvozniku iz Rusije koji zahteva odobravanje proizvoda. Validnost sertifikata je jednaka trajanju ugovora, ali ne može biti duža od 1-2 godine. Sertifikat se izdaje na zahtev uvoznika. U pojedinim slučajevima je potrebno poslati uzorke na laboratorijska testiranja.

Za serijsku proizvodnju. Sertifikat se izdaje direktno proizvođaču na period od 1 do 3 godine. Sertifikat omogućava izvoz neograničene količine proizvoda u toku trajanja sertifikata. Uključuje i redovnu inspekciju uzoraka, kao i inspekciju fabrike proizvođača od strane sertifikacionog tela koje je izdalo sertifikat i to najčešće u situacijama kada proizvođač ne posluje u skladu sa ISO standardima.

Sertifikat se može izdati uvozniku iz Rusije ili proizvođaču koji može dokazati da ima mušterije u Rusiji kojima isporučuje proizvode. Izdaje se za snabdevanje ugovorene određene količine proizvoda. Period važenja sertifikata je srazmeran količini proizvoda određenog ugovorom, tako da se ugovor može odnositi na jednu ili više isporuka, u zavisnosti od dogovora.

Za proizvode koji nisu obuhvaćeni obaveznom sertifikacijom, preporučuje se posedovanje tzv. pisma izuzetka (Exemption letter). Vlada Rusije dva puta godišnje izdaje listu proizvoda kojima nije potrebna posebna sertifikacija. Stoga, proizvođač koji planira da svoje proizvode prodaje na ruskom tržištu, podnosi nadležnim ruskim državnim institucijama pismo izuzetka, nakon čega se to pismo verifikuje i dostavlja uvozniku iz Rusije, koji uvozi te proizvode. Uz to, proizvođač je dužan da dostavi svu neophodnu tehničku dokumentaciju u vezi sa proizvodom, kako bi se utvrdilo da li se pismo izuzetka može verifikovati ili je potrebno izvršiti dodatno ispitivanje i sertifikovanje delova proizvoda.

Sertifikacija
Ruski državni organ zadužen za poslove standardizacije, akreditacije i sertifikacije se naziva Gosstandart (Gosudarstvennyy standart). Pod njihovim nadzorom se nalaze svi zvanični sertifikacioni organi, laboratorije za testiranje i autorizovani revizori u Rusiji. Svi relevantni organi su stacionirani u Moskvi, svaki od ovih organa ima tačno utvrđenu oblast u kojoj se može baviti poslovima sertfikacije, tako da je mešanje poslova onemogućeno i svi proizvođači koji žele da budu sertifikovani, unapred znaju kome treba da se obrate.
Takođe, svi relevantni organi u nadležnosti Gosstandart-a su zaduženi i za redovnu inspekciju, koja se odnosi samo na proizvode koji su sertifikovani na tri godine u serijskoj proizvodnji. Proizvođač pokriva sve troškove posete proverivača, slanja uzoraka i laboratorijskih testova. Detalji u vezi sa inspekcijom se utvrđuju posebnim ugovorom, nakon izdavanja GOST R sertifikata. Ukoliko proizvođač odbije da postupa u skladu sa ugovorom o inspekciji, nadležni sertifikacioni organ prosleđuje zvanično pismo Gosstandart-u, kako bi bio ozvaničen prekid važenja ugovora i sertifikata na teritoriji Rusije.

Prednosti GOST R standarda
Osnovna prednost posedovanja Gost R sertifikata za preduzeće je otvaranje novog, ogromnog tržišta - Rusije. S obzirom na to da se prema Gost R standardu sertifikuje finalni proizvod, preduzeća koja nemaju implementirane ISO standarde nemaju poteškoće u dobijanju Gost R sertifikata, ukoliko njihovi proizvodi ispunjavaju zahteve pomenutog strandarda. Sa druge strane, ukoliko kompanija poseduje odgovarajuće ISO sertifikate, proces dobijanja GOST R standarda je olakšan.

HALAL SERTIFIKAT

HALAL sistem čini set pravila i smernica za proizvodnju i pripremu hrane u skladu sa islamskim verskim običajima. Između ostalih odrednica ovaj standard zabranjuje upotrebu određenih proizvoda kao što su: svinjsko meso, krv, alkohol, meso mrtvih životinja, mesoždera, magarca, psa, hrana koja se priprema sa vinom, kolači sa bilo kojom vrstom alkohola, hrana koja sadrži emulgatore na bazi svinjske ili životinjske masti. U okviru uvođenja standarda sprovodi se postupak u kome se utvrđuje da li su sirovine koje se koriste u proizvodnji dozvoljene prema zakonu „haram" muslimana. Nakon ispunjenja predviđenih uslova izdaje se odgovarajući sertifikat koji potvrđuje halal status proizvoda i tada se odobrava upotreba halal znaka na pakovanju proizvoda.

HALAL sistem, pored specifičnih zahteva, ima najveći broj zahteva koji su identični sa HACCP sistemom i ISO 9001, što organizacijama koje su uspostavile ova dva sistema znatno olakšava pripremu za sertifikaciju.

Za razliku od ostalih standarda i HACCP sistema, HALAL sertifikacija nije u klasičnom sistemu sertifikacije i akreditacije. Sertifikate za ovaj sistem dodeljuju organizacije ovlašćene od strane islamske verske zajednice. U Srbiji postoji zvanična organizacija za dodelu HALAL sertifikata, HALAL Agencija Islamske Zajednice Srbije. Prilikom uvođenja HALAL sistema zainteresovana firma daje izjavu da su joj poznati svi zakoni koji se odnose na HALAL standard, kao i sve zabrane koje proističu iz njega.

Prednosti implementacije HALAL standarda:
- vrednost tržišta na kojem se trguje Halal sertifikovanom hranom i prehrambenim proizvodima u celom svetu se procenje na 547 milijardi dolara.
- broj stanovnika muslimanske veroispovesti u svetu je oko 1,6 milijardi
- od ukupnog prometa hranom i prehrambenih proizvoda na svetskom nivou, Halal tržište obuhvata 12% globalne trgovine.